© Webmaster: Frans Hoppenbrouwer - Modelvliegclub IKARUS - Tubbergen
Het "timen" van een Speed 400 motor
( Auteur: Wolter Stoelwinder )
Rendementswinst door "timen"

De veel gebruikte Speed 400 motortjes worden in grote aantallen gemaakt ergens in een fabriek. Ook deze motortjes werken met het koolborstel (2), kollektor, magneet (2) systeem. De motortjes kunnen rechts- en linksdraaiend worden ingezet.
Onder tip 24 werd omschreven hoe deze motor op een snelle manier "nat" kan inlopen en daarbij betere prestaties bereikt.
De tip die ik hier ga beschrijven volgt op de "natte inloop".
De motortjes komen uit de fabriek met een neutrale afstelling. Dit wil zeggen dat de stand van de koolborstels t.o.v. de kollektor zodanig is ingesteld dat de motor zowel rechts- als linksdraaiend ongeveer gelijk presteert.
Om in de verdere uitleg verwarring te voorkomen spreken we af dat we steeds zaken benoemen terwijl tegen de achterdeksel van de motor kijken.
Een "linksdraaiende" motor duwt een vliegtuig en een "rechtsdraaiende" motor trekt een vliegtuig (gezien vanaf de achterzijde motor).

Iedere Speed 400 motor van Graupner heeft in het achterdeksel een glijlager waar de as in draait. Dit lager vormt een verdikking op het achterdeksel. Hier naast zitten twee gaatjes die geen functie hebben, maar straks wel belangrijk worden. Verder zitten op het achterdeksel aan de binnenzijde van de motor de koolborstels gemonteerd.
Als we de motor willen timen, dan moeten we de koolborstels t.o.v. de kollektor verplaatsen. Eerder hadden we gezien dat de koolborstels op het achterdeksel vast zitten. Om te timen moeten we dus het achterdeksel verdraaien. Het achterdeksel zit aan de motor vast doordat enkele stukjes metaal "klemmend" naar binnen zijn gebogen.
Pak een Speed 400 motor en plaats die zo voor je, dat je tegen het achterdeksel aankijkt.
De twee eerder genoemde kleine gaatjes aan weerzijden van de as gaan we nu gebruiken voor het timen. Uiteraard hebben de "chinezen" alles goed in elkaar geperst en zal het een hele klus worden om het achterdeksel te verdraaien.

De beide foto's geven een beeld van een zelfgemaakt stuk gereedschap dat perfect werkt en niets kost.
Het is een oude bliksleutel die ik ooit bij een bed meegeleverd kreeg. Boor naast het gat twee gaatjes van 1,5 mm. Uiteraard zodanig dat de afstand tussen de gaatjes gelijk is aan de sfatnd tussen de gaatjes op het achterdeksel. Buig een stukje staaldraad met een diameter van 1,5 mm in een U-vorm. Het stukje gebogen staaldraad nu door de gaatjes in de sleutel duwen en vast zetten (hard solderen).

Voor dat we gaan draaien, moet er eerst een merkteken op het achterdeksel en het motorhuis geplaatst worden. Hierdoor kunnen we altijd de beginpositie terug vinden. Twee dingen zijn nu belangrijk:
  • Bij een trekkende motor draaien we naar links
  • Bij een duwende motor draaien we naar rechts
    (wanneer we dus tegen de achterzijde van de motor kijken)

    Plaats de motor nooit in een bankschroef of tang. Dit kan het motorhuis vervormen.Pak liever een oude doek en wikkel die strak om de motor voor meer grip. Plaats nu de twee puntjes van het gereedschap in de twee gaatjes.
    Het is nooit van te voren te zeggen hoeveel millimeter we moeten draaien. Toch kunnen we op basis van proeven zeggen dat het maximum meestal ligt tussen de 6 - 8 mm. Het is daarom belangrijk om de motor in stapjes op te voeren. Ik draai in stapjes van 2 mm. Een eenvoudige toerenteller geeft wel aan of er winst of verlies geboekt is.
    Het verschil tussen een maximale timing en de fabrieksstand kan wel 1000 t/min bedragen.

    Proef 1

    Voor het timen:
    Meetresultaat met: Multiplex 400, 6 V motor. Accu 7 cellen Sanyo 1700 SCR. En Gunther speelgoed prop.
    Na inloop via "natte" methode:

    Rechtslopend (trekkende motor)
    8,4 Volt ------ 13930 t/min

    Linkslopend (duwende motor)
    8,4 Volt ------ 13150 t/min !!!

    Een dramatische terugval van de toeren bij ompoling naar een duwmotor dus.

    Proef 2

    Na het timen (betreft metingen met dezelfde motor en en toebehoren zoals bij proef 1):
    We gaan nu timen voor een duwmotor. Dus we draaien naar rechts.

    Timing = 4 mm
    8,4 Volt ------ 13230 t/min

    Timing = 6 mm
    8,4 Volt ------ 13740 t/min

    Timing = 8 mm
    8,4 Volt ------ 13610 t/min

    Conclusie: deze motor had bij een draai van 6 mm het beste resultaat: van 13150 t/min naar 13740 t/min. Kassa !
    Daarbij komt dat ook de stroomopname ook nog eens een flink stuk terug loopt.

    Tot slot

    Een mooi resultaat met een relatief simpele ingreep. Ik raad de mensen wel altijd aan om eerst een proef te draaien op een oude motor. Er is geen garantie dat er nooit iets fout zal gaan. Het is mij namelijk een keer overkomen dat de koperkern naar de koolborstels knapte.
    Bovengenoemde resultaten waren voor een "duwmotor" (een omgepoolde motor).
    De praktijk heeft geleerd, dat de trekkende motor beter te timen is dan de duwende motor. Ik weet ook niet hoe het kan, maar het is zo.
    Buig nooit de stukjes metaal, die het achterdeksel op zijn plaats houden terug! Je loopt de kans dat de koolborstels bij moeders onder de tafel schieten en terugplaatsen kun je wel vergeten.
    Veel succes!

    Wolter Stoelwinder

    Terug naar het TIPS-overzicht