© Webmaster: Frans Hoppenbrouwer - Modelvliegclub IKARUS - Tubbergen

Uitwegen van de zwaartepuntligging bij een modelvliegtuig
( Auteur: onbekend, Amerikaan - via het Internet)

ZwaartepuntliggingAfb. 1

Het zwaartepunt bepalen van je modelvliegtuig is voor velen nog steeds een lastig karwei, vooral als het een laagdekker betreft.
Met het in deze tip beschreven hulpmiddel kan van vrijwel alle modeltypes, klein of groot, licht of zwaar, tot op millimeters nauwkeurig dat zwaartepunt bepaald worden.

Er is weinig materiaal nodig om dit handige balanceerhulpstuk te maken. Het kan van bijna alles gemaakt worden wat in de knutselruimte aan afvalmateriaal voorhanden is.
Neem bijvoorbeeld een lat van 2,5 x 5 cm onveer 30 cm lang, een ronde stok (diameter 6 à 8 mm) ook 30 cm lang, een schietlood, een soepel buigzaam koord (2 à 3 mm dik) en tenslotte een katrol, die aan het plafond bevestigd wordt bij voorkeur boven de werkbank of tafel, waarop het model staat.

De constructie

Boor een gat aan het uiteinde van de lat evenwijdig aan de langste zijde. De ronde stok moet daar strak passend doorheen gaan, zodanig dat de stok met de hand nog wel te verdraaien is. Zit de stok te los, maak dan aan de onderzijde een zaagsnede door het gat en bevestig een boutje met vleugelmoer door de onderkant, zodat de stok iets aangeklemd kan worden (zie afb. 1).
Een gaatje door het andere uiteinde van de lat voor het ophangkoord, een katrol aan het plafond en twee schuin geplaatste spijkers in de muur om het koord aan vast te klemmen en klaar is dit eerste deel van de constructie !

Vervolgens maken we van soepel buigzaam koord twee gelijke lussen. We knippen daartoe twee stukken koord af, elk met een lengte van 1 meter. De uiteinden worden aan elkaar geknoopt, goed strak getrokken, zodat ze precies gelijk zijn en de knoop gefixeerd met een druppeltje CA-lijm. Die mag niet meer los gaan.

Afb. 2 Nu maken we een schietlood. Ik heb gewoon een staafje aluminium genomen (rond 8 mm), 50 mm lang. Zet het staafje in een electrische boormachine en slijp er langs een vijl een mooi puntje aan. Een klein gaatje aan de andere kant door de as van het staafje t.b.v. een ophangdraadje en het schietloodje is klaar (zie afb. 2).
Overigens kun je in een behangwinkel deze schietloodjes kant en klaar kopen.
Met een glijknoop in het ophangdraadje kun je het schietloodje op hoogte instellen.

Het gebruikAfb. 3

Plaats het model op de werkbank of tafel met het midden van de vleugel ongeveer onder de katrol. Hang het gemaakte uitweeghulpmiddel met de ronde stok ongeveer 10 cm boven het model. Plaats de 1 meter lange koordlussen om de vleugels, zoals te zien op afbeelding 3, en wind het koord 4 à 5 keer rond de stok (aan beide zijden evenveel).
Aangezien het zwaartepunt in het voorste deel van de vleugelkoorde ligt, zal er meer gewicht op de voorkant van de lussen rusten en zal de hoek van het koord aan de voorzijde steiler zijn dan achter. Hierdoor zal het koord de neiging hebben om naar voren te glijden, maar de windingen van het koord om de ronde stok leveren voldoende wrijving om dat te voorkomen.
Hang nu het schietlood aan de ronde stok, bij voorkeur vlak naast de romp boven de wortelkoorde van de vleugel.

Hijs nu voorzichtig het model zo'n 10 cm los van de tafel. Ondersteun het desnoods even tot er een evenwichtstoestand is ontstaan. Draai vervolgens met de hand aan de ronde stok totdat het model in de normale horizontale vlieghouding hangt.
Een belangrijk detail bij het gebruik van ons zwaartepuntmeetinstrument is dat de ronde stok evenwijdig moet lopen met de hoofdligger in de vleugel.
Stel de slipknoop in het touwtje van het schietlood zo in, dat het vlak boven de vleugel direct naast de romp hangt en ..... voila ! ..... het wijst naar het zwaartepunt van het model. Aangezien het hele gewicht van het model aan de ronde stok hangt, bevindt het zwaartepunt zich recht onder de ronde stok, daar waar het schietlood heenwijst.

Het zou handig zijn als je voor het uitwegen een strookje plakband op de vleugel hebt geplakt, waarop met een viltstift een stip is gezet, daar waar het zwaartepunt zou moeten liggen (het punt staat altijd op de bouwtekening van het model aangegeven). Nu kun je precies zien hoever je er met je zwaartepunt naast zit. Voeg nu naar behoefte wat lood bij in de neus of in de staart, totdat het schietlood exact boven de viltstiftpunt hangt. En klaar is Kees !

Andere modeltypes

Afb. 4 Afbeelding 3 toont een hoogdekker, maar de zwaartepuntbepaling gaat ook op bij laagdekkers (zie afb. 4) en middendekkers.

Afb. 5 Bij een dubbeldekker gaat de koordlus gewoon om beide vleugels heen (zie afb. 5).
Maar, zul je zeggen, wat moet ik nou met een J3 Piper Cub. Die heeft vleugelstruts, die in de weg zitten.
Geen nood, je maakt gewoon weer nieuwe 1 meter koordlussen, maar nu met een haakje en een oogje en leidt het koord gewoon onder de vleugel door, tussen romp en strut.

Als je flaps of strip-ailerons hebt, die tot dicht op de romp doorlopen en niet het gewicht kunnen hebben, dat via de hangkoorden er op uitgeoefend wordt, kun je het volgende doen:
Maak een enkele vrij grote koordlus en sla het om de romp, zowel aan de voorkant als aan de achterkant (zie afb. 6). Tape het koord aan de onderkant van de romp, ver genoeg verwijderd van de kwetsbare flaps of ailerons.

Afb. 6 Een andere manier is om twee stroken balsahout (dik 2,5 mm) van voldoende lengte (wortelkoorde incl. flap of aileron) onder de vleugel te leggen en daar het koord onderdoor te voeren. Ook bij een delta kan deze methode met balsaplankjes worden toegepast.
Zorg er wel voor dat de plankjes niet verschuiven tijdens het ophijsen. Fixeer ze desnoods met een klein stukje tape.



Vertaling: Frans Hoppenbrouwer




Reactie op de tip
augustus 2000
Het kan natuurlijk allemaal nog eenvoudiger als je een model hebt, dat de vleugelbevestiging heeft d.m.v. elastieken gehaakt om deuvels.
De elastieken, die over de vleugels gespannen zitten zijn een ideale vasthouder voor een speciaal "oogje" met lange uiteinden (zie afbeelding), die onder de elastieken geschoven worden, ter plekke van het zwaartepunt (voor de juiste plek van het zwaartepunt zie bouwtekening van je model).
Het oogje kan gebogen worden van bijvoorbeeld 1,5 mm staaldraad en rond de lange uiteinden worden bekleed met wat tape of krimpkous, dit ter bescherming van de vleugel.
Zit het oogje op zijn plek, dan kan m.b.v. een stalen haakje aan een nylonkoordje het model vrij opgehangen worden. Het model dient dan heel licht voorover te hangen. Zoniet, voeg dan waar nodig wat gewicht toe.
Ikzelf balanceer op deze manier modellen tot 2500 gram uit.
Eenvoudiger kan het bijna niet.

Frans Hoppenbrouwer


Terug naar het TIPS-overzicht